براساس آمار پلیس راهور، از ۸۳۸ جانباخته تصادفات جادهای کشور در بیست روز حدفاصل ۲۵اسفند سال گذشته تا ۱۴فروردین امسال، ۵۳ نفر در راههای مواصلاتی استان خراسان رضوی جان خود را از دست دادهاند که همین تعداد، این استان را بعد از کرمان و فارس در جایگاه سوم شمار مرگومیرهای ناشی از اینگونه تصادفات قرار میدهد.
همچنین به گفته جانشین رئیس ستاد اجرایی خدمات سفر خراسان رضوی، ۱۹۴۶ نفر در این استان به دلیل تصادفات در این مدت مصدوم شدهاند که البته بهواسطه اجرای پویشی با عنوان «نه به تصادف» و اهتمام همهجانبهای که امسال درباره این موضوع به عمل آمد، خوشبختانه شاهد کاهش ۲۵درصدی در آمار جانباختگان و ۱۳درصدی در شمار مصدومان بودیم.
وزیر راه و شهرسازی چند روز قبل در گفتوگویی تلویزیونی در کنار تأکید بر لزوم تداوم پویش «نه به تصادف»، شمار زیاد خودروهای بیکیفیت و تعرفه بالا بر خودروهای خارجی را از عوامل بالابودن نرخ تصادفات جادهای دانست و البته بر افزایش سطح ایمنی جادههای مواصلاتی تأکید کرد. از میزان کیفیت وسایل نقلیه سبک و سنگین که بگذریم، موضوع امنیت جادهها و کیفیت این مسیرهای برونشهری، مسئلهای است که سالها گریبان استانی، چون خراسان رضوی و شهر پرزائر و مسافری، چون مشهد بهعنوان مهمترین مسیر زیارتی کشور را گرفته است.
خراسان رضوی با ۵ هزار و۲۰۰ کیلومتر راه آسفالته اصلی و فرعی، ۷ هزار و۶۰۰ کیلومتر راه آسفالته روستایی و ۷ هزارو۷۶۰ کیلومتر راه غیرآسفالته از نظر طول راهها جایگاه دوم را در کشور دارد؛ اما سطح کمی و کیفی جادههای استان با ۱۱۹هزار کیلومتر وسعت و با جمعیتی بالغ بر ۶میلیونو۵۰۰هزار نفر ازیکسو و پذیرایی سالانه از ۳۰میلیون زائر و مسافر ازسویدیگر حاکی از ضعفی است که این استان در حوزه زیرساختهای حملونقلی با آن دستوپنجه نرم میکند. میزان بهرهمندی این استان از شبکه بزرگراهی و آزادراهی به نسبت سرانه کشوری و برخورداری برخی استانهای کشور پایینتر از انتظار است و همین موضوع، آسیبهای زیادی را در حوزه حملونقل برونشهری استان برجای گذاشته است.
در حالی استانهایی همچون اصفهان، تهران و آذربایجان شرقی بهترتیب ۴۳۷، ۳۱۷ و ۲۷۵ کیلومتر شبکه آزادراهی دارند که مجموع شبکه راههای استان خراسان رضوی فقط شامل ۱۱۳۹کیلومتر بزرگراه و ۳۵کیلومتر آزادراه (محور مشهد-باغچه) است که حتی اگر طول هفتادکیلومتری کنارگذر شمالی مشهد را هم بهعنوان آزادراه به آن اضافه کنیم، با حجم بالای سفرهایی که با هدف پابوسی امامهشتم (ع) بهویژه در ایام پیک انجام میشود، بههیچوجه همخوانی ندارد و این استان را در ردیف یازدهم استانهای دارای آزادراه قرار میدهد.
همین زیرساخت ضعیف در مقاطع مختلف سال سبب بروز حوادث ناگواری بهویژه در محورهای منتهی به شهر مشهد میشود و شاید اگر سالها پیش پیگیری اجرای پروژههای زیربنایی در حوزه حملونقل جادهای همچون کلانپروژه «آزادراه حرم تا حرم» جدی گرفته میشد، راههای خراسان رضوی وضعیت بهتری درزمینه امنیت سفر داشت.
پرواضح است که بهثمرنشستن پویشی برای سفرهای امن بدون درنظرگرفتن زیرساختهای انتقال مسافر و ایجاد راههای ایمن، امری دور از تحقق است و مادامی که اعتبارات ملی و محلی مناسب برای این حوزه در نظر گرفته نشود، در روی همان پاشنه سابق خواهد چرخید.
دولت باید برای افزایش سطح کیفی جادههای کشور بهویژه پرترددترین مسیرها (که بدونشک مشهد در صدر آن قرار میگیرد) و توازنبخشی عدالتگونه به این کیفیت، بودجههای عملیاتی مناسبی را به حوزه عمرانی راهداری اختصاص دهد. همچنین مجلس نقش اثرگذاری را میتواند دراینزمینه ایفا کند و نمایندگان مجلس به دور از بخشینگریهای مقطعی باید نظارت خود را بیش ازپیش بر راههایی معطوف کنند که بهدلیل فرسودگی و ناایمنی به قتلگاه هزاران هممیهن تبدیل شدهاند.